Translate

Sabtu, 01 April 2017

ADAT JO BUDAYA, ITU BARANG NAN LAKU DIJUA

Dikarang oleh : Wisran Hadi

Sajak Sabai acok pai-pai, bahkan sato pulo pai ka Singapura mancaliak aie mancua nan kalua dari muncuang singo tagak dan ka Australi mancaliak kangguru nan kaki mukonyo singkek tapi malompek sarupo kilek, lah acok pulo tingga rumah gadang pusakonyo.

Rusuah hati Mangkutak dek kalakuan aciaknyo tu.
Jaan jaan beko rumah gadang tu runtuah baitu sajo.
Samantaro urang Minang kini saroman ula lalok nan jago tangah hari.
Manggarik dari ikua sampai ka kapalo.

Nak samo samo malestarikan adat jo budaya Minang.
Nak samo-samo mambangkik batang tarandam.

Kutiko Sabai pulang, Mangkutak langsuang manyongsong aciaknyo tu ka BIM.
Naiak travel dari BIM taruih ka Pikumbuah.
Sapanjang jalan urang baduo baradiak tu mangecek baiyo batido.

“Ciak. Adat jo budaya awak ko sabana hebat. Tiok sabanta sen urang-urang dareh, urang-urang penting diagiah gala. Gejala saroman ko adolah peluang untuak awak babisnis mah ciak,” kato Mangkutak katiko oto travel naik pandakian Cubadak bungkuak.

“Babisnis? Jadi, waang nak jadi saudagar adat? Sato-sato pulo jadi makelar gala? Usahlah mang.Bialah bisnis nan saroman tu jadi bisnis datuak-datuak sajo. Manga pulo ladang urang nan ka waang ambiak,” jawek Sabai.

“Awak indak ka sato sato jo gala-gala tudoh ciak. Awak ikuik kapado aturan adat sajo,” jawek Mangkutak.

“Ikuik aturan adat? Manjadi  saudagar adat waang kecek an maikuik aturan adat? Nan kaiyo-iyo selah Mang. Atau paralu awak singgah makan sate dulu, supayo indak bakaliaran lidah waang tu mangecek?” kato Sabai.

“Danga dek acaiak. Kini banyak urang nan ka diagiah gala. Gala diagiah, dinobatkan atau dilewakan kan di rumah gadang. Kini rumah gadang tu bana nan alah samakin kurang. Jadi manuruik pikiran awak, rancak rumah gadang awak tu dipaseokan untuk urang-urang nan ka dapek gala. Daripado runtuah baitu sajo, kan labiah rancak awak bisniskan. Pitih dapek, rumah tarawat. Baa agak hati aciak?” umbuak Mangkutak.

“Nan kalamak dek waang sajo mah,” jawek Sabai.
“Iko serius mah ciak. Ma nan elok, urang malewakan gala di hotel, di kantua-kantua? Itu indak sasuai jo adat. Gala musti dilewakan di rumah gadang. Urang-urang nan indak ado rumah gadangnyo bisa manyeo rumah gadang awak,” kato Mangkutak.

Oto travel sampai di Pikumbuah. Sabai maangguak-angguak sajo jo usul nan diajukan dek adiaknyo tu. Saminggu sasudah tu, Mangkutak datang. Mairiangkan surang laki-laki gagah.

“Ciak, iko urang nan ka menyeo rumah gadang awak. Baliau ko babisnis kapatabang. Lah lamo manatap di Jerman,” kato Mangkutak mamperkenalkan urang tu.

“O, jadi apak nan banamo Habibi?” tanyo Sabai. Urang tu tapana.

“Habibi tu memang lamo di Jerman ciak, memang urusannyo kapatabang. Tapi apak ko bukan Habibi. Apak ko ka diagiah gala dek datuak-datuak di nagari Lapai Nanggalo. Datuk Kawe, datuak Abel, datuak Oon alah satuju. Apak ko nak turun dari rumah gadang awak ko. Lumayanlah ciak. Untuak baka iduik awak baduo salamo limo tahun nyo baie seonyo,” kato Mangkutak.

Mako masuaklah apak tu nan babadan gadang tu. Tasondak apak tu masuak pintu muko. Kutiko apak tu lah pai, Mangkutak langsuang baganjua jo aciaknyo.

“Ciak. Apak tu tenggi. Inyo mintak supayo pintu rumah gadang awak ko dipatenggi, sahinggo apak tu indak talantuang-talantuang saluaknyo kutiko masuak ka rumah gadang awak ko. Baa ciak? Kito imbau tukangnyo lai? Kito tenggikan pintu rumah gadang ko agak sameter lai?” kato Mangkutak.

Tamanuang Sabai kutiko tu.
“Mang. Kini kito patenggi pintu, supayo apak tu namuah manyeo rumah gadang awak ko. Sabulan lai, datang pulo urang lain babadan gadang. Nyo suruah pagadang pulo pintu rumah gadang awak ko. Duo bulan sudah tu, datang pulo apak nan bakurisi roda manyeo rumah gadang awak ko. Lalu, awak tambah janjang awak jo papan siluncua. Lai indak kabaa raso hati waang. Satiok urang nan manyeo rumah gadang awak, salalu nak maubah-ubah pintu jo janjang rumah gadang ko?” kato Sabai.

“Tapi income kan batambah,” jawek Mangkutak.
“Kabau waang! Kepeang nan paralu dek waang! Rumah gadang, balai adat awak diubah-ubah urang indak baa dek waang doh! Lah tapitih bana iduik waang kini mah!” hariak Sabai.

Mangkutak tamanuang. “Ekstrim aciak den komah. Indak pandai manyasuaikan diri jo perkembangan zaman. Kini nan paralu pitih. Budaya, adat, itu barang nan laku dipajua balian kini. Nan lain kan alah tagadai sadonyo,” bisiak Mangkutak samo surang.
(WH)

Tidak ada komentar:

PESONA DANAU KEMBAR

Serupa tapi tak sama namun keindahannya sebanding, itulah Danau Di Atas dan Danau Di Bawah di Solok, Sumatera Barat. Kedua danau ini berdamp...